Alergie u koni

Alergia (nadwrażliwość, uczulenie), to nadmierna, patologiczna odpowiedź immunologiczna na czynniki zewnątrzpochodne = obce substancje, tzw. alergeny (środowiskowe, pokarmowe, leki). W wyniku zaburzonej reakcji organizm produkuje w nadmiarze mediatory zapalne – substancje, które normalnie służą jego ochronie, ale w tym wypadku szkodą mu. Następuje swego rodzaju rozchwianie układu odpornościowego, co powoduje objawy i dolegliwości skórne, pokarmowe i oddechowe.

Alergeny to np: pyłki, roztocza, zarodniki grzybów, składniki paszy (pszenica = otręby pszenne, soja, kukurydza, dodatki, np. przesycone sztucznymi składnikami cukierki dla koni), owady (kuczmany, meszki, komary, bolimuszka; typowe uczulenie = egzema letnia; istnieje genetyczna skłonność do nadwrażliwości na owady); syntetyczne środki chemiczne (kosmetyki, środki piorące, barwniki), metale. Gwałtowną reakcję (wstrząs) mogą spowodować np. jady owadów i antybiotyki – penicylina. Uczulenie jako takie trwa cały rok, natomiast objawy zależa od natężenia alergenu w środowisku. Dlatego owady i pyłki powodują najwięcej problemów wiosną i latem, a roztocza i pleśnie zimą.

Objawy:
1) świąd skóry, wycieranie, łupież, strupy, zgrubiała skóra
2) pokrzywka (zwłaszcza na szyi, łopatkach; bąble w miejscach ukąszeń owadów)
3) objawy ze strony układu oddechowego: RAO/COPD – podobne do astmy u ludzi, łzawienie, kaszel, katar
4) objawy ze strony układu pokarmowego – biegunki, chudnięcie mimo dobrego karmienia (szybko powrót wagi po wyeliminowaniu felernego składnika – np. otrebów pszennych).

Diagnoza: podstawa to konsultacja z lekarzem weterynarii i zbadanie konia; objawy podobne do alergii mogą dawać np. pasożytnicze choroby skóry – nie ma wtedy sensu zwalczanie alergii, a tylko terapia np. przeciwgrzybiczna. W ustaleniu alergenów pomaga dieta eliminacyjna; testy skórne; badanie krwi.

Postępowanie:
1) unikanie ekspozycji na alergen: eliminacja uczulającego pokarmu, zwalczanie owadów, czystość w stajni, zwilżanie ujeżdżalni, konie uczulone na kurz lepiej czują się na pastwisku
2) zwłaszcza przy alergiach całorocznych – immunoterapia (stopniowo przygotowuje organizm do radzenia sobie z coraz wyższą dawka alergenu), łagodzi objawy choroby
3) leki sterydowe są stosowane w stanach ostrych ale długotrwałe stosowanie ma skutki uboczne i nie może być jedynym działaniem – zmiana diety i warunków życia konia to podstawa
4) terapie naturalne: akupunktura, aromaterapia (np. olejki mięty, rozmarynu, eukaliptusa); masaże i chiropraktyka; zioła (spirulina, zioła chińskie, łopian, koniczyna czerwona; na egzemę – żywokost, nagietek, oczar oraz dodatek drożdży paszowych do diety; rumianek – także w formie kompresów na skórę)
5) dieta: u koni z alergiami skórnymi – eliminacja pokarmów zbyt grzejących i słodkich, sprzyjających stanom zapalnym: cukier, melasa, kukurydza. Dodatek do diety siemienia i dobrej jakości oleju lnianego wzmacnia system immunologiczny, korzystne zwłaszcza przy alergiach skórnych.
6) konie alergiczne często mają podrażniony/źle działający układ pokarmowy. Pomagają zioła oczyszczające i tonizujące: pokrzywa, przytulia (bardzo dobrze sprawdza się u koni skłonnych do pokrzywek lub/i opojów), nagietek.

Joanna Smulska
Złoty Koń